Belgen zetten massaal de stap naar digitaal betalen

Brussel, 12 mei 2021 

• Febelfin en partners - Bancontact Payconiq Company, Mastercard, Visa en Worldline - lanceren in samenwerking met de VUB de jaarlijkse Digital Payment Barometer. Na één jaar crisis tonen de cijfers enkele opvallende trends.
• Contactloos betalen met de kaart breekt definitief door bij alle leeftijdscategorieën. De coronacrisis was duidelijk een trigger om dit uit te proberen.
• In tegenstelling tot wat de meesten vermoeden, is contactloos betalen met de kaart niet typerend voor de jongere generaties: van alle mensen die minstens één keer contactloos betaald hebben, geven de hogere leeftijdscategorieën zowaar aan er meer mee vertrouwd te zijn dan de groep jongeren.
• Ondertussen hebben 7 op de 10 Belgen (69%) minstens één keer contactloos met de kaart betaald in een fysieke winkel, in vergelijking met 49% vorig jaar, vóór aanvang van de crisis.
• Het aantal Belgen dat minstens een keer mobiel heeft betaald in een fysieke winkel stijgt ook: 35% in 2021 tegenover 30% in 2020.
• Wel zegt voorlopig slechts 4 op de 10 Belgen (van alle leeftijden) goed vertrouwd te zijn met betalen via de smartphone in een fysieke winkel. Bij contactloos met de kaart betalen is dat ondertussen al 7 op de 10.
• De kloof tussen de populariteit van digitaal betalen en cash betalen is groter geworden: slechts 13% zegt dat cash zijn of haar favoriete betaalmiddel is.
• Het dalend gebruik van cash zet zich door bij alle leeftijden.

Digital Payment Barometer: Hoe hot is digitaal betalen?

Digitaal betalen zit al jaren in de lift en de huidige pandemie heeft dit verder versterkt. Steeds meer mensen laten de bankbiljetten en muntstukken voor wat ze zijn en halen de bankkaart of de smartphone boven. Dat blijkt uit recent onderzoek van partners Bancontact Payconiq Company, Febelfin, Mastercard, Visa, en Worldline in samenwerking met de VUB: na het verstrijken van één coronajaar, betaalt slechts 13% van alle Belgen nog liefst cash en betaalde 70% al minstens één keer contactloos.

De Vrije Universiteit Brussel voerde onderzoek naar de trends in betaalverkeer en goot de resultaten in de Digital Payment Barometer[1]. Tijdens de maanden maart van dit jaar en vorig jaar werd telkens een representatieve staal van respectievelijk 1.176 en 1.181 Belgen online en telefonisch ondervraagd over hun betaalgewoonten en -voorkeuren. De resultaten laten toe de invloed vast te stellen van de coronacrisis op het betaalgedrag van de Belgen en de evolutie van digitaal betalen in kaart te brengen.

De opmars van contactloos betalen met de kaart

Een eerste belangrijke conclusie van het onderzoek is de definitieve doorbraak van contactloos betalen met de kaart – en dit in alle leeftijdscategorieën. Daar waar in 2019 nog 1 op 3 minstens eenmaal contactloos betaalde, was dit in 2020 gestegen tot bijna de helft (47%) en na 1 jaar coronacrisis hadden 7 op de 10 Belgen kennisgemaakt met contactloos betalen met de kaart. Een opvallende stijging van liefst 50% sinds het begin van de pandemie. De coronacrisis was duidelijk een trigger om contactloos betalen uit te proberen.

Verrassend is dat de grootste sprongen zich voordoen bij de hogere leeftijdscategorieën. Uitschieter is de groep 65- tot 74-jarigen. Van hen heeft 76% als minstens één keer contactloos betaald, tegenover slechts 36% vorig jaar. En van alle mensen die minstens één keer contactloos betaald hebben, geven de hogere leeftijdscategorieën zowaar aan er meer mee vertrouwd te zijn dan de groep jongeren (16-24 jaar). In tegenstelling tot wat de meesten vermoeden, is contactloos betalen dus niet typerend voor de jongere generaties.

Aantal mobiele betalingen stijgt licht

Ook betalen met de smartphone in een fysieke winkel zit in een positieve flow, zij het iets minder uitgesproken. Meer Belgen hebben minstens een keer mobiel betaald in een fysieke winkel dan vóór de coronacrisis: 35% in 2021 ten opzichte van 30% vorig jaar, voor aanvang van de crisis. Het verband met leeftijd is omgekeerd aan wat we vaststelden bij contactloos met de kaart betalen. Mobiel betalen in fysieke winkels is dus in de eerste plaats populair bij de lagere leeftijdscategorieën; de 55-plussers zijn er minder vertrouwd mee.

De meest in het oog springende toename situeert zich bij de 16- tot 24-jarigen: bij een vierde van hen is mobiel betalen het afgelopen jaar het favoriete betaalmiddel geworden. Daarvoor was dat slechts 9%. Het gemiddelde van alle leeftijdsgroepen was 8% en steeg een coronajaar later naar 14%.

Voorlopig zegt, over alle leeftijden heen, slechts 4 op de 10 Belgen goed vertrouwd te zijn met betalen via de smartphone in een fysieke winkel. Bij contactloos betalen met de kaart is dat 7 op de 10. Wel is het zo dat een derde van de niet-mobiele betalers het overweegt in de toekomst. Vroeger bedroeg dat aantal slechts een vierde.

Minder cash bij alle leeftijden

Voor steeds minder mensen is cash het favoriete betaalmiddel. Ook dat blijkt uit de cijfers en ligt volledig in lijn van de verwachtingen. De daling van de populariteit van cash zet zich door bij alle leeftijden (van 16% naar 13%), maar is het opmerkelijkst bij de jongste én de oudste deelnemers aan het onderzoek. Opvallend: de leeftijdscategorie die het minst (9%) van cash houdt, is de groep 65- tot 74-jarigen.

Ook in onze portefeuille is de trend letterlijk merkbaar: 6% van de Belgen heeft nooit cash op zak en 42% kan maximaal 20 euro cash op tafel leggen. Gemiddeld had de Belg in 2021 55,60 EUR cash in zijn portefeuille steken, tegenover 61,20 EUR vóór de coronacrisis. Weinig verrassend is het aantal cash betalingen sterk afgenomen: een indrukwekkende daling van maar liefst 39% op een jaar tijd.

Verschuiving in voorkeuren

Globaal genomen kunnen we vaststellen dat sinds het aanbreken van de crisis de Belgen die graag met de betaalkaart betalen dat liever contactloos doen. In de jongste en de oudste categorie, waar er relatief gezien nog behoorlijke animo bestaat voor cash betalingen, vindt ook een verschuiving plaats van cash naar kaartbetalingen via de terminal. Betalen met de smartphone doet het dan weer vooral goed bij jongeren.

De contactloze kaart is nu het favoriete betaalmiddel van 36% van de Belgen (tegenover 16% vorig jaar); 37% stopt toch nog liever de kaart in de terminal (tegenover 60% in 2020). Slechts 13% zweert nog steeds bij cash.

Conclusie - de invloed van corona

Het feit dat steeds meer Belgen de voorkeur geven aan digitaal betalen is een trend van de laatste jaren, die zich harder heeft doorgezet sinds het uitbreken van de coronacrisis. Toch toont de Digital Payment Barometer enkele opvallende uitkomsten: zo is cash het minst populair bij de 65- tot 74-jarigen en dat kan verband houden met hygiënische motieven. De meest kwetsbare actieve groep is alvast duidelijk cash beginnen vermijden.

Maar de belangrijkste vaststelling blijft het succes van contactloos betalen met de kaart bij alle leeftijden. Daar waar betalen met de smartphone in een fysieke winkel vooral in trek is bij de categorie 16- tot 24-jarigen, is dat geenszins het geval met contactloos betalen met de kaart.

Daarnaast hebben we gezien dat de kloof tussen de populariteit van digitaal betalen en cash betalen groter is geworden: 87% kiest voor digitaal betalen. Dat mag niet verwonderen want iedereen kent onderhand de voordelen: het is snel, veilig, gebruiksvriendelijk én hygiënisch. Met name de laatste eigenschap kan de verklarende factor zijn voor de opmerkelijkste resultaten uit dit onderzoek.

Kortom, de crisis is de bluts met de buil: het is het zoveelste duwtje in de rug richting een samenleving waar digitale oplossingen het leven eenvoudiger én veiliger maken.
De Digital Payment Barometer maakt onderdeel uit van Digital Payment Day, een initiatief van koepelorganisatie Febelfin, in samenwerking met de partners uit de betaalsector: Bancontact Payconiq Company, Mastercard, Visa en Worldline. Op die dag maken we elk jaar resultaten van wetenschappelijk onderzoek over digitaal betalen wereldkundig en promoten we digitaal betalen.

[1]Dit onderzoek werd uitgevoerd binnen de vakgroep Toegepaste Economie (Department of Applied Economics) door Prof. dr. Leo Van Hove, hoogleraar Monetaire Economie, en Dr. Ellen Van Droogenbroeck, postdoctoraal onderzoeker en gastprofessor.